بسم الله الرّحمن الرّحیم

همکاران گرامی!

جناب آقای الهام علیف، رییس جمهوری آذربایجان

جناب آقای ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری فدراسیون روسیه،

حضار محترم

در ابتدا، لازم می‌دانم از رییس جمهوری آذربایجان برای میزبانی و برگزاری این اجلاس مهم قدردانی نمایم.

از آنجایی که براساس اصول و موازین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، توسعه روابط همه‌‌جانبه با کشورهای همسایه از اولویت برخوردار است، جمهوری اسلامی ایران، از هر نوع ایده و ابتکاری برای افزایش تعامل و همکاری با همسایگان استقبال می‌نماید. برگزاری نشست سه‌جانبه سران جمهوری اسلامی ایران، جمهوری آذربایجان و جمهوری فدراسیون روسیه از آنجایی که فرصتی را برای طرح دیدگاه‌ها، تبادل نظرات و پیگیری روابط و مناسبات و در مجموع پیشبرد منافع مشترک فراهم می‌نماید، از منظر جمهوری اسلامی ایران ایده و ابتکاری مثبت و ارزشمند است.

بدون شک، برگزاری چنین نشستی در شرایط کنونی منطقه و جهان، با اتکاء به روابط حسنه سه کشور و اراده موجود برای توسعه و تعمیق هر چه بیشتر روابط، از اهمیتی مضاعف برخوردار است. از آنجایی که این سه کشور همسایه به دلایل مختلف بالاخص موقعیت جغرافیایی و ژئوپلتیکی، با طیف گسترده‌ای از موضوعات، فرصت‌ها، چالش‌ها و برخی تهدیدات مشترک در حوزه‌های سیاسی، ‌اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، فناوری، زیست‌محیطی و غیره مواجه هستند، تعامل و همکاری مشترک آنها بیش از گذشته ضرورت دارد.

ما در جمهوری اسلامی ایران بر این اعتقادیم که در شرایط امروز جهان، یک کشور به تنهایی قادر به مقابله با چالش‌ها و استفاده از فرصت‌ها نبوده و دستیابی به سطح قابل قبولی از صلح، رفاه و توسعه برای مردم هر کشور، نیازمند تعامل و همکاری با سایر کشورها بالاخص کشورهای همجوار و همسایه است. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال سایر کشورها و به طریق اولی کشورهای همسایه مبتنی بر همکاری، هم‌افزایی و یافتن راه‌های دستیابی به منافع مشترک، سود متقابل و در یک کلمه سیاست برد – برد است. در همین چارچوب، مشارکت با کشورهای منطقه و استفاده از مکانیزم گفتگوهای چندجانبه را بسیار مفید، ضروری و کارگشا می‌دانیم.

اشتراکات و علائق تاریخی در کنار قرابتهای فرهنگی، دینی و مردمی این سه کشور، از جمله زمینه‌ها و بسترهای مناسب و در عین حال ظرفیت‌های بالقوه‌ای است که شناسایی و استفاده به موقع و بهینه از آنها می‌تواند موجد فرصت‌های گسترده‌ای برای توسعه روابط سه‌جانبه باشد. ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل اقتصادی، منابع خدادادی و عظیم طبیعی، انرژی و همچنین موقعیت جغرافیایی، بخش دیگری از فرصت‌های موجود برای توسعه روابط و همکاری بین سه کشور مهم و همسایه است.

از سوی دیگر، تروریسم و افراط‌گرایی، ‌دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای در امور کشورهای منطقه، استفاده سیاسی و ابزاری از عنصر تحریم اقتصادی برای پیشبرد اهداف سیاسی، مشکلات و چالش‌های زیست‌محیطی، مواد مخدر، جدایی‌طلبی، جرایم سازمان یافته، جرایم سایبری و غیره، تهدیدات و چالش‌های مشترکی‌اند که مواجهه و مقابله جدی و کارآمد با آنها، نیازمند همکاری و تعامل هر چه بیشتر این سه کشور است. تحولات سالهای اخیر در جهان و منطقه شاهدی بر این ادعاست که با همکاری، تعامل و درک متقابل می‌توان بر بسیاری از این چالش‌ها فائق آمده و از بسیاری از ظرفیت‌های بالقوه، استفاده بهینه و حداکثری نمود.

روابط دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی ظرف چند سال اخیر با تحول مثبت و سازنده‌ای همراه بوده و دو کشور با تأکید بر حسن همجواری و احترام متقابل، گام‌های ارزنده‌ای را برای توسعه روابط برداشته‌اند. در عرصه تلاش برای توسعه هر چه بیشتر روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور می‌توان به امضاء موافقتنامه گمرکی، توافقتنامه فروش برق، توافقتنامه اتصال خطوط راه‌آهن ایران و آذربایجان، قرارداد احداث پل ریلی بر روی رودخانه آستاراچای در مرز ایران و آذربایجان، موافقتنامه ادامه ساخت و بهره‌برداری از سدها و نیروگاههای خداآفرین و قیزقلعه سی و سایر موارد اشاره کرد.

روابط دوجانبه با فدراسیون روسیه نیز با توجه به عزم و اراده رهبران دو کشور، طی دو سال گذشته از روند مطلوبی برخوردار بوده است. همکاری و رایزنی‌ نزدیک جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در چند سال اخیر در مسیر حل موضوع هسته‌ای ایران، رسیدن به توافق با کشورهای عضو گروه 1+5 و اجرای برجام، همچنین همکاری و تعامل مثبت و سازنده این دو کشور در مدیریت بحران سوریه، نمونه و الگوی ارزنده دیگری از تعامل و همکاری منطقه‌ای این دو کشور بوده که می‌تواند به سایر حوزه‌های مشترک و حتی به همکاری‌های سه‌جانبه نیز تسری یابد. به علاوه، امضاء اسناد متعدد پایه از جمله موافقتنامه تسهیل روادید، تشویق و حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری، همکاری‌های گمرکی، ایجاد کریدور سبز گمرکی، توافقات در حوزه علوم و فناوری، گسترش تعامل و همکاری بین استان‌ها و مناطق و موارد متعددی از این نوع مؤید آن است که بستر و زمینه‌ها برای جهش در مناسبات تجاری و اقتصادی بین دو کشور بیش از گذشته فراهم شده و می‌توان به آینده‌ای با چشم‌انداز بسیار مثبت امیدوار بود.

از دیدگاه جمهوری اسلامی ایران، تعامل سه کشور ایران، آذربایجان و فدراسیون روسیه در یک فرمت سه‌‌جانبه نه تنها می‌تواند به توسعه و تقویت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بالقوه موجود بین سه کشور در حوزه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مساعدت نماید، بلکه می‌تواند با ایجاد هم‌افزایی و همگرایی، فرصت‌های جدیدی را در مقابله با چالش‌های موجود در منطقه فراهم نماید. بدیهی است چنین ترتیباتی، علیه هیچ کشور و یا طرف ثالثی نبوده و صرفاً چارچوبی برای گفتگوهای معطوف به توسعه همکاری‌های منطقه‌ای سه کشور است.

لذا افتخار دارم پیشنهاد نمایم نشست بعدی این اجلاس عالی رتبه در سطح وزرا و سران در جمهوری اسلامی ایران جمهوری اسلامی ایران برگزار شود.

به رغم وجود ظرفیت‌های فراوان و وسیع برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی بین سه کشور همسایه در حوزه‌هایی نظیر انرژی، برق، حمل و نقل، امور بانکی و سرمایه‌گذاری، توریسم، ترانزیت کالا، گمرکات، راه‌آهن، بنادر و کشتیرانی، متأسفانه و به دلایل مختلف هنوز استفاده از این ظرفیت‌ها با مشکلات متنوعی همراه است که برطرف کردن آنها نیازمند آسیب‌شناسی و اراده جدی برای یافتن راههای عملی و اجرایی است.

در این راستا به نظر می‌رسد، تنظیم و تدوین و امضاء اسناد پایه، موافقتنامه‌های سه‌جانبه و غیره از نقش مهم و برجسته‌ای برخوردار است. همچنین از آنجایی که کمیسیون‌های مشترک، متولی انجام این مهم و توسعه و گسترش روابط تجاری و اقتصادی سه کشور هستند و از طرفی وزارت ارتباطات و فناوری جمهوری اسلامی ایران مسئول کمیسیون مشترک با هر دو کشور همسایه، فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان است، پیشنهاد می‌نمایم، رؤسای کمیسیون مشترک سه کشور نشست یا نشست‌های مشترکی را برگزار نموده و در آن تدوین و امضاء این نوع اسناد و موافقتنامه‌ها و همچنین راههای توسعه همکاری‌ها، انجام سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه‌های مشترک سه‌جانبه را بررسی و پیگیری نمایند.

بدون تردید، رشد و توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی کشورها مستلزم استقرار آرامش، صلح، ثبات و امنیت است که امروز منطقه ما بیش از هر زمان دیگری نیازمند آن است. در شرایط کنونی با توجه به ظهور و روند رو به رشد تروریسم و افراط‌گرایی به عنوان یک تهدید جدی منطقه‌ای و جهانی و بر هم زنندة ثبات، امنیت و آرامش، ضروری است، تلاش نماییم تا همه اختلافات و درگیری‌ها در این منطقه از طریق مذاکره و گفتگو و روش‌های مسالمت‌آمیز حل و فصل شده و تمام ظرفیت و توان خود را معطوف مقابله و مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی در سطح منطقه‌ای و جهانی نماییم.

از حسن توجه رؤسای جمهور محترم و سایر حضار تشکر می‌نمایم.

همچنین در ادامه این نشست روسای جمهوری آذربایجان و روسیه نیز سخنرانی کردند.